Simpel en gratis een wormenhotel maken: zo doe je dat!

Een jaar geleden was het dan eindelijk is het dan zo ver. Ik werd trotse eigenaar van een handje tijgerwormen. Deze diertjes stonden al bijna een jaar op mijn verlanglijstje. Eerst dacht ik vooral dat een wormenhotel maken heel moeilijk was. Toen ik dan in oktober of november 2018 besloten had dat ik dan Man lief zou aankijken, kwam mij ter ore dat wormen ook aan een soort winterslaap doen. Het zou dus beter zijn om in de lente te starten. Wel, daar wachtte ik dan maar op.

Maar een jaar geleden was ik op het 'Dus wat gaan wij doen festival', en kon ik me ook inschrijven voor een workshop 'wormenhotel maken'. Daar heb ik me direct voor ingeschreven. Dan loop ik maar het risico van een maand of 2 relatief inactieve wormen. Hebben is hebben. En van uitstel komt afstel.
Wel, ik had mij niet kunnen bedenken dat het maken van een wormenhotel zo ontzettend simpel is. Ik had hier voor allerlei lastige instructies gelezen, en de koop-varianten zijn zo duur dat ik dacht dat dat logisch was. Want hee, alles wat moeilijk is, is duur. Ofzoiets.

Voor mij waren de kosten in dit geval €15, de prijs van de workshop. Maar jij kan het voor niks maken. Wat zeg je, voor niks? Jazeker!
Je moet er wel wat voor doen. Een tripje naar de dichtstbijzijnde Bram Ladage, of snackkar of snackbar, wat er gangbaar is bij jou in de buurt. Daar waar veel friet verkocht wordt, gaat de mayo hard. En juist die mayo is in ons geval interessant. Jij wil namelijk 3 van die grote (lege!) mayobakken mee nemen. De snackverkoper gooit deze naar alle waarschijnlijkheid toch weg, en mag jij deze zomaar mee nemen. Dekseltjes ook mee nemen!

Wat je in totaal allemaal nodig hebt:

- 3 mayo bakken dus, waarvan in elk geval 2 met deksel!
- 2 mm boor
- 6 mm boor
- schuurpapier
- scherp mesje (stanleymesje bijvoorbeeld)
- bruin karton en/of kranten

Je bent nog het langst bezig met het afhalen van de mayobakken. Zelfs wanneer deze om de hoek te verkrijgen zijn. Het maken van je wormenhotel is namelijk echt heel erg simpel.

Stap 1: 

Afhalen van de mayobakken

Stap 2: 

Wassen!
Wormen houden niet van mayo. De bakken was je dus even af.

Stap 3: 

Snijden!
Een van de deksels krijgt een speciale behandeling. Hier maken we een filter van, dat we onderin de middelste mayobak leggen. Hier kan dan het vocht doorheen lopen. Dat vocht vang je dan op en is jouw super natuurlijke pokon!
De deksel snij je uit, de buitenste rand doet straks ook mee! Je wil dat de deksel ongeveer zo groot is als de bodem van je mayobak, waar deze dus in komt te liggen. Van deksel naar inlegbodem dus!
De ring die je over houdt, is je aansluitring. Deze voorkomt nare geurtjes wanneer je toe bent aan je tweede etage. Misschien dat je deze iets meer uitsnijdt. Dit zal je even moeten testen.

Stap 4: 

Boren!
Pak je 2 mm boortje en boor in je voormalige deksel van stap 3 een aantal kleine gaatjes. Zo ergens tussen de 20 en 30 gaatjes. De hoeveelheid maakt niet echt heel erg uit, maar 5 gaatjes is te weinig, en 50 wat overdreven. Dus begin gewoon met boren en maak er wat leuks van.
Hetzelfde boortje gebruik je om de bovenste én middelste bak te voorzien van ventilatiegaatjes. Die maak je bovenin de rand, van binnenuit. Het mooie is dat je dit niet ziet aan de buitenkant! Dit klinkt wat vaag, maar als je je bak er bij pakt, dan zie je dat dit klopt ;) Er zit namelijk een extra rand bovenaan je bak, en je boort alleen maar door de binnenrand. Boor om de 5 cm een gaatje. Ook dit hoeft niet zo nauwkeurig. Laat die meetlint vooral liggen en boor op gevoel.

Stap 5: 

Boren!
Pak je 6 mm boortje. Nu ga je gaten boren in de bodem van de middelste en bovenste bak. Een stuk of 20 gaten per bak is genoeg. Hier kruipen je wormen straks doorheen!

Stap 6: 

Schuren!
Je wil niet dat je wormen zich bezeren aan scherpe randjes. Dus alles wat je zo juist geboord en gesneden hebt, mag je nu mooi glad schuren.

Stap 7: 

Bouwen.
Zet de onderste bak neer. Daar is niets mee gebeurd behalve dat je deze hebt schoongemaakt. Deze bak vangt het vocht op.
Zet daar de middelste bak in. Leg hier je filter in die je van een deksel gemaakt hebt bij stap 3.
Nu pak je je kartonsnippers en/of krantensnippers. Leg hier een paar handjes van in de bak. Mij werd zo rond de 4 cm aangeraden las ik later. Ik heb zelf mijn bak 3 cm gevuld met bruine kartonsnippers. giet er 200 ml water over.
De aansluitring mag er nu op.
De bovenste bak schuif je er in. Deze gaat dus niet zoals de vorige bak, helemaal naar de bodem. Dat geeft ook niet!
En als laatste doe je de deksel er op.

Stap 8: 

Neem je hotel mee naar je wormen-leverancier. De wormen zijn te koop (geen regenwormen uit de grond, je wil tijgerwormen! Regenwormen composteren niet goed), of je kunt via nudge.nl iemand zoeken die ze gratis weg geeft. Je wormen-leverancier geeft je een handje compost waar wormen in zitten, en legt dat op je karton/papier snippers.

No worries, die paar wormpjes die je hebt zullen zich spoedig vermenigvuldigen! Je hoeft dus niet sip te zijn als je denkt dat je maar enkele wormen gekregen hebt!

Zo. Dat was het. Nu heb je een hotel, en wormen. Een verhuizing vinden wormen niet zo fijn, dus ze zullen de eerste paar dagen heel erg inactief zijn. Dit is normaal! De bak dus nog niet gelijk vol gooien met eten. Geef ze mondjesmaat te eten en laat ze even wennen.

Wat mogen wormen wel/niet eten?

Je wormen mogen absoluut geen vlees, vis, botten, en andere dierlijke producten. Melk en kaas zijn dus ook uit den boze. Vet, zoals boter, vinden ze ook niet fijn. Je hebt dus eigenlijk veganistjes. Olie ook niet.
Verder houden wormen niet van katten- en hondenuitwerpselen, uien, loken, en citrus. Twijgjes en takjes kunnen ze gewoon niet eten, dus hoef je er ook niet bij te doen. Voedsel wat al gekookt is, doe je er ook niet bij.

Wat mag er dan wel?

Al je (overige) rauwe snijafval! Dus je prei, tomaat, peer, etc. Groente- en fruitafval dus. Maar ook eierschalen! En koffiedik. En theezakjes (ongebleekt en zonder nietje). Bloemen- en plantenresten. Kranten en karton mag er dus ook bij!

De wormen vinden het fijn als je hun voedsel in kleine stukjes snijdt. Of beter nog,  door de blender gooit. Dat laatste hoeft niet, maar vinden ze wel fijn. Grote hompen raken ze niet aan, en zal dus niet gecomposteerd worden. Jij snijdt je eigen voedsel immers ook klein, een hap uit een prei nemen die 200 x jouw formaat heeft is wat lastig.. Dat vinden de wormen dus ook ;)

Wat heb ik geleerd 

Na een jaar lang trotse eigenaar te zijn van wat wormpjes heb ik inmiddels ook een hoop geleerd. Ik heb regelmatig zielig boven de bakken staan kijken en gedacht: HELP!

Er is vrij weinig informatie te vinden over het verzorgen van wormen. Ik heb zelfs een trip gemaakt naar Amersfoort (dat is vanaf Rotterdam best een eind) om met de dames van SMIR te praten. Je kent ze vast wel, ze hebben ook een boek geschreven over hun zero-waste lifestyle. En ook een blog. Zodra je opzoek gaat naar informatie over zero-waste in het Nederlands kom je bij deze dames terecht.

Wel, ik heb ze bezocht. Mijn wormen hadden problemen. Ze maakten geen compost! En bovendien wilde ze de bak uit klimmen. Zwaar teleurgesteld had ik al een hele lading vieze drek weg gegooid, want dat composteren werkte voor geen meter. Gewoon in een perkje gegooid, want hee, het zou uiteindelijk compost moeten worden en is dus niet schadelijk en eerder goed voor het beetje gras wat daar groeide. De dames hebben me gerust gesteld. Het duurt LANG voor je compost hebt. Echt lang. Zeker wanneer je begint met een worm of 5. Het kan zomaar een half jaar of langer duren voor je denkt: hee! Dit lijkt ergens op! Wel, dat was jammer. Ik bleek dus met mijn weggegooide bubs tegen het compost aan te zitten. Volhouden dus!

En wormpjes die omhoog kruipen, helemaal naar je dekselrand toe... Is dat normaal? Nee dus. Dan zitten de wormpjes te nat. Doe er dan dus flink wat karton of papier bij. Of eierdozen. Ik kan je inmiddels ook vertellen dat wc papier niet werkt, en echt alleen bruin papier/karton. Ik heb het geluk bevriend te zijn met een timmerman die flink wat zaagsel over heeft. Echt honderden liters, of kilo's. Ik weet niet in welke eenheid dit gemeten wordt. Ik ga dus eens in de zoveel tijd met mijn linnen tasje naar deze vriend en schep wat uit zijn afvalzakken. Hij scheidt zijn zaagsels altijd keurig, ik heb dus geen mdf resten. Ik kan keurig een houtsoort uitzoeken en daar krulletjes van mee nemen. Heb jij dat geluk niet, dan doe je het lekker met kranten, eierdozen en karton.

Nu doe ik steeds wanneer ik voedsel toe voeg ook een handje zaagsel erbij. En welja, ik heb nu echt keurig compost. Ziet er uit als aarde, ruikt als aarde, voelt als aarde. Dit was ook serieus een vraag van mij aan de dames van SMIR: hoe ziet compost er uit? Als aarde dus.

En nu? 

Inmiddels heb ik een paar honderd wormen. Ja, in die paar mayobakken. Het waren inmiddels zo veel wormen dat ik niet goed wist hoe ik de compost nu moest scheiden van de wormen of andersom. Dus nu ben ik een nieuw project gestart. Ik heb een grote bloempot thuis, zo een voor buiten eigenlijk. Die heb ik gevuld met van die steentjes onderin, en daarbovenop aarde, dan een laag met een hele emmer compost (incl wormen! Gewoon leeg gekieperd!), en daarbovenop wederom een laag aarde. Ik hoef immers de wormen niet te zien in mijn woonkamer. Ik heb 2 bananenplanten overgepot hierin, en een hele brede pvcbuis met deksel en gaatjes in de zijkanten van de buis, in de aarde geschoven. Daar doe ik nu ook voedsel in. Dan draai ik de dop er weer op. De bananenplanten hebben grote bladeren dus het valt niet op, en ik ruik niks. Omdat er in de buis ook gaatjes geboord zijn kunnen de wormen er in en er uit en zo de compost door de hele bak verspreiden, en het voedsel blijft op 1 plek. Ze hebben een soort voederbak gekregen. Hier zitten nu zo'n driekwart van mijn wormen in.
Let wel, dit is nog in testfase. Ik ben hier pas een week mee bezig. Het controleren van de condities gaat nu wat lastiger wel, maar ik heb goede hoop.

Nu ben ik erg benieuwd naar jullie ervaringen. Of wellicht heb je vragen. Ik had zo veel vragen en het zoeken naar informatie was lastig. Dus ja, heb je ervaringen of vragen: laat het vooral weten!

Liefs